Michaël Mertens & Astrid Dedeurwaerdere, Geassocieerde notarissen te Ieper

De Vlaamse regering keurde op 18 september een voorontwerp van decreet goed dat belangrijke gevolgen kan hebben voor de successieplanning. Wie vragen heeft over de concrete impact op zijn planning, neemt best contact op met een notaris.

De Vlaamse regering zette vrijdag het licht op groen voor een reeks maatregelen die belangrijke gevolgen kunnen hebben voor de manier waarop de burger zijn vermogen wenst na te laten en/of te schenken, een overzicht.

1. Duolegaat levert geen fiscaal voordeel meer op

Het duolegaat is een techniek waarbij een persoon zijn vermogen nalaat aan een goed doel op voorwaarde dat dit goede doel een vooraf bepaalde som doorspeelt aan een ver familielid of een vriend én de daarop verschuldigde erfbelasting betaalt. In de praktijk komt dit er vaak op neer dat het verre familielid of de vriend “netto” meer van de erfenis overhoudt dan wanneer hij rechtstreeks van de overleden persoon zou erven.

Als het voorontwerp van decreet wordt goedgekeurd en niet meer wordt gewijzigd, zal deze techniek geen fiscaal voordeel meer opleveren voor alle overlijdens vanaf 1 juli 2021. Het blijft tussen haakjes wel mogelijk om een duolegaat in een testament op te nemen, maar het zal niet meer mogelijk zijn om daarmee de belastingfactuur te drukken.

Hebt u een duolegaat in uw testament opgenomen en overlijdt u na 1 juli 2021, dan bestaat het risico dat de goede doelen zoveel erfbelasting moeten betalen dat ze er niets aan overhouden en de erfenis zullen verwerpen. Dat geldt voor alle bestaande testamenten met duolegaten die echt zijn opgemaakt om een ver familielid of de goede vriend maximaal te bevoordeligen.

“De nieuwe regels kunnen belangrijke gevolgen hebben voor wie nu al een duolegaat in zijn testament heeft opgenomen”, benadrukt notaris Carol Bohyn, woordvoerder van Notaris.be.

“Het is best mogelijk dat het testament, bij een overlijden na 1 juli 2021, niet de uitwerking krijgt die de testator voor ogen had. Het is dus belangrijk dat deze burgers contact opnemen met een notaris om de concrete impact hiervan te bespreken.”

2. Het wordt voordeliger om na te laten aan goede doelen

Om te verhinderen dat de goede doelen hierdoor uit de boot zouden vallen, wordt het mogelijk om (een deel van) je vermogen na te laten aan goede doelen zonder dat zij daarop erfbelasting verschuldigd zijn. De tarieven gaan van de huidige 8,5 naar 0 procent voor al wie vanaf 1 juli 2021 overlijdt.

Op die regel gelden bepaalde uitzonderingen zoals private stichtingen. Voor de uitzonderingen blijft het huidige tarief van 8,5 procent van toepassing, mits het voorontwerp van decreet niet meer wordt aangepast.

3. Het wordt voordeliger om te schenken aan goede doelen

Het wordt ook voordeliger om tijdens je leven een bedrag te geven aan goede doelen. De tarieven gaan van de huidige 5,5 naar 0 procent. Ook hier gelden bepaalde uitzonderingen. Zonder aanpassingen, gaat deze tariefverlaging in voor schenkingen vanaf 1 juli 2021.

4. De verdachte periode gaat van 3 naar 4 jaar

Wie nu een schenking doet van een geldsom of van andere roerende goederen hoeft geen schenkbelasting te betalen als hij de schenking niet laat registreren, denk bijvoorbeeld aan een bankgift. Daaraan is evenwel een risico verbonden. Als de schenker binnen de drie jaar na de schenking overlijdt, zijn de personen die de schenking hebben gekregen toch nog erfbelasting verschuldigd. Als de plannen van de Vlaamse regering doorgaan, wordt deze termijn verlengd tot 4 jaar.
Ook hier zou de datum van 1 juli 2021 cruciaal worden. Dateert de schenking van voor 1 juli 2021, dan blijft de verdachte periode beperkt tot 3 jaar. Gebeurt de schenking vanaf 1 juli 2021, dan wordt de verdachte periode 4 jaar.

5. Vermindering van de erfbelasting verschuldigd door verre familieleden en vrienden

Wens je een bedrag na te laten aan een ver familielid of een vriend, dan zal het mogelijk worden om dat tot een maximumbedrag van 15.000 euro te doen tegen een tarief van 3 procent in plaats van de huidige 25 procent. Dat levert een belastingbesparing op van maximaal 3.300 euro. Voorwaarde is dan wel dat dit legaat, dus een schenking via testament, gebeurt via een testament dat wordt opgemaakt voor de notaris.

“Die plannen van de Vlaamse regering kunnen een belangrijke impact hebben op de huidige successieplanning van de burgers, niet alleen voor wie nu al een duolegaat in zijn testament heeft opgenomen, maar ook voor wie van plan is schenkingen te doen”, vervolgt notaris Carol Bohyn, woordvoerder van Notaris.be. “Omdat elke situatie verschillend is, neemt de burger bij vragen best contact op met een notaris om te bespreken wat hem concreet te doen staat. De notaris staat garant voor een correct advies.”

Lees hier het volledige perscommuniqué

• Perscommunique Duolegaat levert geen ficaal voor deel meer op.pdf (PDF 387,7 kB)

Bron: Fednot

Ouders betalen de studies van hun kinderen tot deze voltooid zijn. Volgens de wet hebben meerderjarige kinderen zelfs een vorderingsrecht tegen hun ouders als die onvoldoende bijdragen. De studies moeten dan wel een normale vooruitgang kennen. Bovendien genieten niet alle kinderen van hetzelfde opleidingsparcours. Wanneer ouders bepaalde meeruitgaven doen aan een kind kan het opstellen van erfovereenkomst discussies in de toekomst vermijden.

Gebuisd

Als regel geldt dat je als ouder de opleiding van je kind financiert. Ook wanneer je kind meerderjarig is. Er moet sprake zijn van een “normale vooruitgang”, maar een jong volwassene mag zijn interesses verkennen en zich oriënteren. Zo blijf je tot financiering verplicht wanneer je kind initieel een slechte studiekeuze maakt en zich dan herpakt. Jongeren hebben recht op een tweede, en zelfs derde kans. Zolang hun motivatie om te slagen er maar is. Ook wanneer slechte punten te wijten zijn aan omstandigheden buiten zichzelf (denk maar aan een trauma of ziekte), ben je als ouder tot financiering van de studies verplicht.

Maar soms wil het écht niet lukken. Wanneer je kind jaar na jaar buist, ben niet langer verplicht zijn om bij te dragen. Het afgelegd - al dan niet hobbelig - parcours en de inspanningen die de student levert zijn belangrijke punten die een rechter in overweging neemt, indien het echt tot een conflictsituatie zou komen.

Een tweede opleiding

Ouders moeten hun kind financieel helpen bij zijn opleiding tot hij redelijke kansen heeft op de arbeidsmarkt. In principe bekostig je één volledige opleiding. Maar ook dit verschilt van geval tot geval. Zo maken korte aanvullende of gespecialiseerde studies (bv. een master na master) ook deel van het ‘totaalpakket’. Als de tweede opleiding in het verlengde ligt van de vorige, moeten ouders bijdragen. Hetzelfde geldt als de tweede opleiding de kansen op de arbeidsmarkt van het kind verhoogt.

Wil het kind daarentegen plots een kunstopleiding volgen na een opleiding rechten? Dan mag je als ouder aannemen dat je niet verplicht bent om de tweede studie te financieren.

Niet akkoord met de studiekeuze

Niet iedere opleiding biedt evenveel kans op de arbeidsmarkt. En als ouder wil je uiteraard het beste voor je kind. Heb je dan iets te zeggen over de studiekeuze van je kind? Nee. Want ten aanzien van meerderjarige kinderen speelt het ‘ouderlijk gezag’ niet. Een ouder kan niet weigeren om bij te dragen tot een studie omdat hij of zij niet achter de studiekeuze van zijn kind staat.

Dat je kind een bijverdienste of vakantiejob heeft, betekent trouwens niet dat hij deze inkomsten moet aanwenden voor zijn studies. Dat zijn extraatjes voor je kind. Een vakantiejob ontslaat ouders niet van hun bijdrageplicht. Enkel wanneer de inkomsten van het kind ‘abnormaal’ hoog zijn, kunnen de ouders mogelijks hun financiële steun voor de studies wat terugschroeven.

Luxe uitgaven

De onderhoudsplicht van de ouders kent een andere grens. Je moet als ouders immers niet instaan voor ‘luxe-uitgaven’. Woont je kind dicht bij de universiteit en verloopt de samenwoning goed? Dan kan je kind je niet dwingen om een kot te betalen. Zijn de afstanden tijdrovend, dan ligt dat anders.Studenten willen vaak verder studeren. ‘Verder’ in de zin van ‘langer’, maar soms ook letterlijk in de zin van ‘in het buitenland’. Ook buitenlandse studies behoren mogelijks tot meeruitgaven. Maar opnieuw zal dit afhankelijk zijn van de concrete situatie. Of iets als een luxe-uitgave bestempeld wordt, hangt onder meer af van het inkomen van de ouders.

De erfovereenkomst: latere discussies tussen kinderen vermijden

Vandaag bestaan er tal van master-na-master opleidingen, postgraduaten, specialisaties… Een jaar of twee studeren in het buitenland schrikt studenten vaak niet af, ongeacht welk prijskaartje aan zo’n avontuur vasthangt. Natuurlijk is het ene kind het andere niet. Ouders kunnen perfect een kind hebben waarvan de grootste droom een specialisatie is in het buitenland, terwijl een ander kind de schoolbanken liever zo vlug mogelijk achter zich laat…

Ouders proberen dan ook vaak tot een evenwichtige regeling te komen wat de ‘investering in hun kinderen’ betreft. Maar discussies over wat een kind in zijn leven heeft gekregen ten opzichte van een ander kind zijn courant. Ook jaren na de feiten. Of zelfs wanneer de kinderen erven.

Een familiepact opstellen kan een oplossing zijn als de investering van ouders in de studies van één van hun kinderen hoog zijn. Centraal bij het familiepact staat de wens van ouders om samen met hun toekomstige erfgenamen op zoek gaan naar een “fair” evenwicht tussen de kinderen, een globaal akkoord over de latere behandeling van de schenkingen en voordelen die ze hebben ontvangen én hun invloed op hun latere erfenis.

Zo’n familiepact kan verregaande gevolgen hebben. Ouders die zo’n overeenkomst opstellen, moeten hiervoor naar een notariskantoor. De notaris zal de partijen begeleiden en adviseren. Door op voorhand te anticiperen op bepaalde problemen die zich zouden kunnen voordoen bij de verdeling van de nalatenschap, worden latere conflicten en discussies tussen de kinderen vermeden.

Bron: Fednot